Amhaars, de officiële taal

 

De officiële taal van Ethiopië is Amhaars. Het is een Semitische taal met elementen uit de inheemse Afrikaanse talen. Naast het Amhaars worden er ruim 80 inheemse talen gesproken.

Ethiopiërs stellen het zeer op prijs als de faranji (buitenlander) moeite doet om enkele woordjes Amhaars te spreken. Al is het maar een groet of een bedankje. Overigens zijn er steeds meer jongeren die Engels spreken.

Het schrift, het Ge’ez, is uniek, en is afgeleid van het Himyaritische schrift en het kent 33 grondvormen die gecombineerd met aanduidingen voor klinkers uiteindelijk meer dan 200 verschillende schrifttekens opleveren.

De taal is bijzonder geschikt voor woordspelingen. De betekenis van een woord hangt vaak af van een medeklinker of klinker. Als er een klank wordt veranderd, verandert gelijk ook de betekenis en de zin van het woord. De Amharen noemen deze woordspelingen semenna worq of de was-en-goud traditie. Het verwijst naar de verloren wasmethode voor het maken van gouden juwelen. Wanneer de was, de letterlijke betekenis van het woord, wordt verwijderd blijft het goud, de harde waarheid, over. Ethiopiërs gebruiken deze woordspelingen om in moeilijke situaties, zonder grof of beledigend te zijn, de waarheid te zeggen.

Ook wordt er veel gebruik gemaakt van spreekwoorden. Zo wordt gezegd: ’Spreken zonder spreekwoorden is als een gerecht zonder kruiden.’

Ethiopië – Betam konjo & Ethiopië – ongekend anders!

Ethiopië – Betam konjo: Een compleet boek met een interessant reisverhaal, uitgediepte thema’s, achterliggende geschiedenis en legenden, beschrijvingen van volkeren, weetjes, praktische informatie en tips.
Ethiopië, ongekend anders; Is een boek voor lezers en reizigers die meer willen weten over het land Ethiopië. De schrijfster neemt u mee naar bijzondere plekken en interessante bevolkingsgroepen. Samen met haar man, tevens verdienstelijk fotograaf, en hun gezamenlijke Ethiopische vriend die de terreinwagen bestuurt, reist zij door het land. Maak kennis met tradities, volksverhalen, legenden en spreekwoorden. 

Fotograferen

g1

In het plaatsje Gidole werden wij verrast… wij werden op de foto gezet!  Iedereen lachen, zeker toen Lou zijn hand ophield en zei: ”Vijf Birr”.

Voordat je mensen fotografeert behoor je toestemming te vragen. Draai de rollen maar eens om: hoe zou jij het vinden als iemand, een vreemde, zomaar een foto van je neemt?

Zeker in het zuiden van Ethiopië verwachten mensen geld als je een foto neemt. Onderhandel in zulke gevallen vooraf vriendelijk over de prijs. Meestal verwacht men een vergoeding van twee tot vijf Birr. Als je niet wilt betalen neem dan ook geen foto. Wie stiekem fotografeert kan zich problemen op de hals halen. Ook op religieuze plekken, zoals in een kerk of moskee, is het raadzaam om toestemming te vragen. Bij  bezienswaardigheden moet er voor video-opname vaak extra worden betaald. Het is streng verboden vliegvelden, stuwdammen, militaire objecten en andere strategische locaties te fotograferen.

Kalender en tijdaanduiding

 

Ethiopië gebruikt de Juliaanse kalender. Deze verdeelt het jaar in twaalf maanden van dertig dagen en één maand van vijf of zes dagen. De jaartelling van de Juliaanse kalender loopt zeven tot acht jaar achter op de Gregoriaanse kalender, die wij gebruiken. Op 10 of 11 september wordt nieuwjaar gevierd.

Op het platteland in Ethiopië begint de dag om zes uur in de ochtend; de officiële tijd loopt zes uur achter bij de onze. De dag wordt verdeeld in twee keer twaalf uur, te beginnen bij zonsopgang. Om 7.00 uur onze tijd is het één uur in de ochtend op de Ethiopische klok. ’s Avonds om 19.00 uur begint de avond-nachttelling opnieuw met één uur.

Dit alles is voor ons, westerlingen, nogal eens verwarrend. heb je een afspraak met een Ethiopiër, vraag dan, om misverstanden te voorkomen, welke tijd hij of zij bedoelt; de Europese of lokale.

Het tijdsverschil met Nederland bedraagt in de zomer een uur en in de winter twee uur.

Handig om te weten

Omgangsvormen tijdens de maaltijd

1Elke maaltijd behoort te beginnen met het wassen van de handen. Er wordt namelijk geen bestek gebruikt.

De basis van iedere maaltijd is injerra, een grote, ietwat zurige, grauwkleurige pannenkoek. Deze wordt gemaakt van teff, een kleine graansoort die in Ethiopië wordt verbouwd. Over de pannenkoek worden hoopjes wot verspreid. Dat is een stevige, pittige saus van groenten, vlees, kip of vis. Het vlees kan rauw zijn want daar houden Ethiopiërs van. Wot is (erg) pittig gekruid met berbere, een mengsel van rode pepertjes, fenegriek, knoflook, koriander, gember, kardemom en andere kruiden. Als je in een restaurant(je) eet kun je vragen naar alich,a, een milde saus zonder pittige kruiden

 

Traditioneel wordt een grote, platte schaal met de injerra op een masob gezet, een gekleurde rieten mand metMasob, verhoogde voet. De wot wordt in ‘bergjes’ op de injerra gedeponeerd, vaak vergezeld door geiten- of schapenkaas. Het gezelschap zit rond de masob en met de rechterhand scheurt met een stukje injerra af en pakt daarmee de wot op. Daarna gaat het als een soort pakketje in de mond. De oudste persoon krijgt altijd de gelegenheid om als eerste te beginnen. Ieder eet aan de kant van het bord waar men zit. Alleen de rechterhand wordt gebruikt, de linkerhand gebruikt de Ethiopiër bij sanitaire doeleinden. Vingers aflikken, te grote happen nemen en de haren aanraken tijdens het eten wordt als onbeschaafd ervaren.

Als een van de mede-eters je aardig vindt, heb je kans dat je een gursha krijgt aangeboden. Degene die je dit aanbiedt stopt een kant-en-klaar hapje in je mond. Meestal blijft het niet bij één hapje. Het is erg onbeleefd als je de gursha weigert.

Dromen en wensen

Toekomstige vrouwen van Ethiopië met hun dromen en wensen

He1. Suri-meisje wil geen schotel meer in haar lip! – 2. Martha wil ‘teacher’ worden!

3. Het Hamar-meisje wil naar school! – 4. Meisje vier is gewoon ‘blij’ (ondanks de zware bos hout op haar rug) en heeft er nog niet over nagedacht!

Onderwijs

Gisteren werd door het ministerie van Onderwijs bekend gemaakt dat het onderwijssysteem in Ethiopië gaat veranderen.
school24
Het onderwijs in Ethiopië is lang gekoppeld geweest aan de kerken. In de vorige eeuw heeft Menelik II en later ook keizer Haile Selassie geprobeerd om het onderwijs onder de kerkelijke macht weg te halen. Een moeilijke klus want de kerk had ontzettend veel macht. Uiteindelijk zijn in 1975 alle scholen openbaar en nationaal geworden.

school5

Het bestaande systeem is 8,2,2, wat betekent dat studenten acht jaar doorbrengen op de basisschool, 2 jaar op de algemene lagere school en twee jaar op de voorbereidende middelbare school.
school17Het nieuwe systeem gaat 6,2,4 worden wat betekent: zes jaar basisonderwijs, twee jaar lagere school, en vier jaar middelbare school. Aan het einde van het zesde jaar volgt een regionaal examen, na het achtste jaar een nationaal examen en na twaalf jaar een toelatingsexamen voor hoger onderwijs.
school18De Ethiopische overheid heeft de laatste jaren geïnvesteerd in het onderwijs. Maar ondanks de leerplicht is de deelname laag. Vooral op het platteland. Armoede speelt daarbij een grote rol. Kinderen hoeden vee, sprokkelen hout, passen op de jonge kinderen of werken op het land. Ook kan de afstand een probleem zijn.
school19

Veel kinderen beginnen pas op oudere leeftijd, of maken het basisonderwijs niet af. Ouders willen wel dat hun kind naar school gaat maar alleen de basisschool biedt nauwelijks meer inkomensmogelijkheden dan geen scholing, dus waarom?

Het onderwijs in Ethiopië is gratis maar het uniform en schrijfbenodigdheden moeten wel zelf worden betaald. Gemiddeld zitten er 70 kinderen in een klas, maar klassen met 90 of meer leerlingen zijn geen uitzondering. Op sommige plaatsen wordt bij toerbeurt lesgegeven; ’s morgens een groep en ’s middags een andere groep. Er is vaak een te kort aan lesmaterialen. Ook zijn er te weinig geschoolde leerkrachten.

Gelukkig zijn er meerdere organisaties die hier en daar de helpende hand bieden en scholen bouwen, lesmateriaal verzorgen, leraren opleiden en blijven sponsoren. Op de nationale scholen wordt een uniform gedragen. De lessen beginnen steevast met het hijsen van de vlag en het volkslied.

Familienamen

ethennisch

Familienamen zoals wij kennen (Jansen, Klomp enz) komen niet voor in Ethiopië. De voornaam van het kind wordt gecombineerd met de voornaam van de vader. Bijvoorbeeld: Ethennisch Asafa; Ethennisch is de eigen naam en Asafa de roepnaam van haar vader. Vrouwen nemen de naam van de echtgenoot niet over.

De namen hebben veelal een betekenis zoals bijvoorbeeld: Kebede – zware, Fikir – liefde, Alem – wereld, Desta – vrolijkheid. Ook worden er christelijke- en moslimnamen gebruikt zoals: Dawit, Yohannes, Ali en Omar.

Ethennisch werkte en woonde vroeger (1967/1970) bij ons in Metahara

Handig om te weten

Vervoer (bijgewerkt 2021)

Ethiopië is een bergachtig en uitgestrekt land. Vliegen gaat een stuk vlotter dan over land reizen en is redelijk goedkoop. Ethiopian Airlines verzorgt vluchten vanuit de hoofdstad naar alle grote steden van het land. Als je met Ethiopian Airlines het land binnenkomt en je ticket/boardingpas bewaart, krijg je korting op binnenlandse vluchten.

De nieuwe treinverbinding Addis Ababa-Djibouti vervoert sinds kort ook passagiers, in het begin alleen vracht.

Er zijn lange afstand bussen, deze vertrekken zeer vroeg in de ochtend. Wordt om een of andere reden de eindbestemming voor zonsondergang niet bereikt dan wordt er een nachtelijke stop ingelast. Bij zonsopgang wordt de reis voortgezet. Veel plaatsen, zeker in het zuiden zijn moeilijk met openbaar vervoer te bereiken. In de regentijd zijn veel wegen onbegaanbaar.

De beste manier om Ethiopië te verkennen is per huurauto met chauffeur. Zelf reizen is geen optie. Het verkeer is erg chaotisch, voetgangers en vee lopen midden op de weg, het rijgedrag van de medeweggebruikers is dikwijls onvoorspelbaar en de wegenkaarten bevatten beperkte informatie. De chauffeur spreekt de taal en kan moeilijke situaties oplossen, weet waar brandstof te krijgen is en hij brengt je de op de mooiste plekken.

Addis Ababa heeft een sneltram, blauwe en gele taxi’s, lijnbussen en minibusjes. De gele taxi’s hebben een meter, blauwe taxi’s niet. Spreek in dat geval vooraf een prijs af met de chauffeur. Er zijn een aantal snelbuslijnen met beperkte stops. Minibusjes hanteren standaard tarief, stoppen op veel plaatsen en er is altijd plaats, al is het op de schoot van een medereiziger.

Weetjes, Ethiopië

Ethiopië heeft tijdens zijn bestaan als land meerdere vlaggen gekend. De huidige vlag met de kleuren groen, geel, rood en een blauwe schijf met symbool werd in 1996 aangenomen als nationale vlag. Sinds 1941 bestaat de vlag uit de kleuren, groen, geel en rood. De kleuren hebben een symbolische betekenis. Zo staat groen voor de vruchtbaarheid van het land, geel voor de liefde voor het vaderland en rood voor het bloed dat is vergoten voor het in stand houden van de onafhankelijkheid. 

Ethiopië is onderverdeeld in acht regio’s en drie bestuurlijk onafhankelijke steden. De regio’s zijn: Afar, Amhara, Benshagul-Gumuz, Gambela, Oromiya, Somali, Yedebub Biberoch Bihereseboch na Hizboch en Tigray. De regio’s zijn ingedeeld op etniciteit en hebben hun eigen regiovlag.

De drie zelf bestuurlijke steden zijn: Addis Ababa, Dire Dawa en Harar.

Communicatie

(Bijgewerkt 6-8-2017)

Het telefoonverkeer werkt redelijk. Vanuit de luxe hotels in de steden kun je meestal rechtstreeks bellen naar het buitenland. In de meer afgelegen gebieden moet je via een operator internationale gesprekken voeren. Het binnenlandse netwerk is regelmatig overbezet. De mogelijkheden van mobiel bellen zijn beperkt. Neem contact op met je provider om te informeren naar de mogelijkheden en de kosten. 

In de steden zijn internetcafés, maar door veelvuldige stroomuitval en andere storingen niet optimaal te gebruiken.

In de luxe hotels is veelal wifi aanwezig, maar de verbinding is over het algemeen traag. 

In Ethiopië staan radio, televisie, kranten en tijdschriften onder toezicht van de Ethiopische regering. Regelmatig wordt de sociale media…Facebook, Instagram, Twitter kritische websites enz. geblokkeerd. 

Handig om te weten

Geld (bijgewerkt 1920)

De Ethiopische munteenheid Birr, is verdeeld in 100 cent. Er zijn bankbiljetten van 5, 10, 50 en 100 Birr en munten van , 5, 10, 25 en 50 cent en van 1 birr . Kijk voor de actuele koers op: https://www.wisselkoersen.nl 

Neem voldoende cash in US dollars en/of euro’s mee. 

Contante euro’s en US dollars kunnen gewisseld worden op het vliegveld, bij banken en bij de meeste toeristenhotels. In veel steden zijn geldautomaten, bij filialen van Dashen Bank en Commercial Bank of Ethiopia, waar je zowel met VISA- als Mastercard creditcard kunt pinnen.

Neem in Addis voor vertrek naar het binnenland voldoende klein geld (birr’) mee. Handig voor lokale gidsen, fooien, en het nemen van foto’s. 

Welkom op mijn blog/site: Ethiopië

b

Ethiopië is het land dat je, als je het eenmaal hebt bezocht en dus geroken, geproefd en gevoeld hebt, nooit meer vergeet. Er blijft altijd een vaag verlangen naar.

Leuk dat je mijn weblog bezoekt. Je vindt hier allerlei informatie over het mooie en interessante land Ethiopië. Naast persoonlijke ervaringen zullen feiten, beschrijvingen van bevolking en cultuur, achterliggende geschiedenis en legenden, tips, nieuws en nog veel meer passeren. Kortom, je kunt op een ontspannen manier veel te weten komen over ‘Het land van de verbrande gezichten’.
Een reactie of like kun je kwijt via het wolkje rechtsboven de desbetreffende foto of berichtje!
Ook kun je mijn site/blog volgen, kijk bovenaan rechts in de zijbalk! 

                                                               Veel lees en kijkplezier – Ine Andreoli  

3m