Wierook is een lekker ruikend gomhars afkomstig van de Boswellia (wierookboom). Wierook betekent: gewijde rook. De bomen groeien voornamelijk in Eritrea en Ethiopië. Een wierookboom produceert ongeveer twee tot drie kilo wierook per jaar. Het wordt gewonnen door in de bast van de boom verticale inkepingen te maken. Het hars wordt vermengd met vluchtige olie en samen met houtskool om dunne gespleten bamboehoutjes gedraaid; de voor ons bekende wierookstokjes.
In Ethiopië gebruikt men voornamelijk brokjes wierook deze worden in een speciale brander gedaan en tijdens de koffieceremonie aangestoken, dit om God te eren. Het wordt ook gebruikt in de kerken. Wierook werd zo’n 1700 jaar voor Christus al gebruikt als reukoffer met het doel om de goden te eren. De geur gaat namelijk samen met de rook omhoog.
Category Honing- Wierook – Injerra – Katoen – Koffieceremonie
Mar – Honing
Bijenteelt is een aanvullende bron van inkomsten voor de kleine boer.
De honing wordt geproduceerd in handgemaakte korven van stro, leem en bamboe.
Honing heeft een belangrijk sociale rol. Het staat voor ‘de goede dingen van het leven’ en is een bijzonder geschenk.
Honing vervoeren is niet eenvoudig! Ondanks dat haar handen onder de honing zitten en de kleverige zak steeds van de rug van de ezel glijdt blijft ze lachen.
Ook Ethiopië heeft katoenvelden!
Het proces begint
Eerst verschijnen er gele trechtervormige bloemen
Daarna de vruchten gevuld met witte katoen
Klaar om te oogsten
Levende vogelverschrikker
De jongen is actief met ‘slinger en steen’ de vogels krijgen niet de kans om van het Sorgum te snoepen.
Injerra, het hoofdbestanddeel van iedere maaltijd
De basis van elke Ethiopische maaltijd is de injerra, een grote, licht zurige, grauwkleurige pannenkoek. Het wordt gemaakt van teff, een graansoort die in Ethiopië wordt verbouwd. Het teff-meel wordt vermengd met gist en water zodat een beslag ontstaat. Dit blijft uren, soms enkele dagen, staan om daarna gebakken te worden.
‘Onze’ Ethennisch deed het altijd op een speciale manier: Ze plaatste een grote platte schaal van klei, die ze ingesmeerd had met kamelenboter, op een open houtvuurtje. Het beslag zat in een grote bak of emmer en met een oud conservenblik werd de juiste hoeveelheid gemeten. Ze ging in haar typische gehurkte houding voor het vuur zitten. Het conservenblik werd opgepakt en boven haar hoofd geheven en ze begon van buiten naar binnen spiraalsgewijs te schenken, ondertussen zakte haar hand naar beneden, totdat de plaat geheel bedekt was.
De injerra moest er een worden met veel blaasjes en bobbeltjes want dan was de kwaliteit optimaal volgens haar. Ze bakte een tot twee keer in de week. Als we flinke rookpluimen in onze achtertuin zagen wisten we dat er een nieuwe voorraad injerra in aantocht was. Foto’s: ©Lou Andreoli (1968)
Koffieceremonie
De koffieceremonie is een belangrijke sociale en culturele traditie in Ethiopië en wordt uitgevoerd met rituele ceremonies.
Volwassen leden van de familie, buren en andere gasten nemen plaats rond de plek waar de koffie gezet gaat worden, meestal in de hut/woning of vlak ernaast. Op de vloer wordt vers gesneden gras gestrooid, soms met kleine gekleurde bloemen erop om het geheel nog aantrekkelijker te maken. De gastvrouw, die gekleed gaat in traditionele kleding, zit op een berchuma (typisch Ethiopisch krukje met drie poten) bij een vuurtje. Dit kan een open houtvuurtje zijn maar de laatste jaren wordt er steeds meer gebruik gemaakt van houtskoolbranders. Allereerst worden de koffiebonen gewassen en gedroogd. Ondertussen is een platte schaal op het vuurtje al voorverwarmd zodat de bonen gebrand kunnen worden. De gastvrouw roert en schudt de bonen totdat ze zwart en glanzend zijn. Ernaast, op een tweede vuurtje, staat een wierookpotje te branden dat ervoor zorgt dat beide geuren, de koffie en de wierook zich vermengen. De opstijgende, geurende rookwalmen hebben de functie om God te eren.
De gastvrouw gaat met de schaal, waarop de gebrande koffiebonen liggen, langs de gasten, die met hun handen bewegend de geur naar zich toehalen en opsnuiven. Er wordt popcorn rondgedeeld en de jebena, een zwart koffiepotje gemaakt van klei met een ronde bodem en een tuit in het midden, wordt gevuld met water en op het vuur gezet.
Ondertussen worden de bonen met een vijzel fijngestampt. Als het water kookt worden de fijngestampte koffiebonen met kleine hoeveelheden, beetje voor beetje, in de nauwe opening aan de bovenkant van het koffiepotje gedaan. De sini’s, kleine Chinese mokjes staan al klaar op een soort dienblad met pootjes waar ook het suikerpotje en de lepeltjes staan. Als de koffie voldoende getrokken is tilt de gastvrouw de jebena op en schenkt de koffie van grote hoogte in de mokjes. Behalve dat het een leuk gezicht is, gebeurt het vakkundig en gaat er geen druppel verloren.
Volgens traditie zijn er drie rondes. De awol, de eerste ronde waarbij de oudere of belangrijke personen als eerste koffie krijgen. Daarna volgen de andere volwassenen. Kinderen krijgen geen koffie maar snoepen van de popcorn. Het bakje uit de eerste ronde is sterk. De tweede ronde, tona genaamd, is afgeleid van het Arabische tani, dat tweede betekent. De koffie is minder sterk. Het laatste brouwsel, in de derde ronde, wordt baraka genoemd en is, doordat er steeds water aan de oorspronkelijke koffie wordt toegevoegd, een slap aftreksel. Bakara betekent ‘zegening’. Als de ceremonie voorbij is zegenen de ou
deren de woning en gaat ieder zijn eigen weg.
De Ethiopiërs gebruiken de ceremonie, die enkele uren kan duren, om tot rust te komen en nieuwtjes uit te wisselen. De ceremonie is ook bedoeld als welkom voor onverwachte bezoekers.
Als je een uitnodiging krijgt, altijd doen, het is een belevenis. Maar zorg dat je de tijd hebt want vroegtijdig opstappen, dus voordat je je derde kopje gedronken hebt is zeer onbeleefd.
In Ethiopië zijn buna bets (koffiehuizen) te vinden waar de geurige koffie de gehele dag door gedronken kan worden.
Ethiopië 