Verhaaltje uit mijn kinderboek ”Tadijas’

Veel oudere mensen in Ethiopië kunnen niet lezen en schrijven omdat ze nooit naar school zijn geweest. Maar ze kunnen goed verhalen vertellen. Vaak zijn het verhalen die zij weer hebben gehoord van hun vader of moeder. Het is niet zo dat er verhaaltjes worden verteld voor het slapen gaan, zoals wij kennen.
Maar meestal worden ze verteld in een grote groep.
Ethiopiërs die kunnen lezen, doen dit erg graag en lezen deze verhalen in de boeken. De meeste verhalen gaan over dieren. En dikwijls zit er een verborgen‘ boodschap’ in het verhaal. Zo ook in het verhaal van Hippo, het nijlpaard.

Eens, heel lang geleden, had Hippo nog prachtig haar. Een dikke, zachte, donkerbruine vacht. Hij was daar bijzonder trots op. Iedere dag liep hij door het bos en langs de rivier. Hij zwaaide dan uitbundig en aanstellerig met zijn dikke behaarde staart. Tegen de andere dieren riep hij: ‘ Ben ik niet verschrikkelijk mooi? Jullie hebben vast nog nooit zo’n prachtige vacht gezien.’ De meeste dieren vonden hem een vervelende opschepper. Sommige apen, die vrolijk van de één in de andere boom sprongen,
wilden hem nog wel eens voor de gek houden. Ze riepen dan terug: ‘Hippo wat heb je toch een mooie donkerbruine vacht en wat zijn jouw haren zacht.’ ‘Slijmerds’, riepen de andere dieren dan. Het duurde niet lang of Hippo werd ontzettend ijdel. Hij bleef de hele dag in de buurt van de bosvijver zodat hij ieder moment naar zijn spiegelbeeld in de vijver kon kijken. Hij was dan zo ontzettend tevreden met wat hij zag. Door zijn verwaandheid en zijn opschepperij werd hij steeds vervelender. Hij ging de baas spelen en vond dat alle dieren hem moesten helpen om zijn vacht zo mooi mogelijk te houden. Ze kregen allemaal een taak. Zo moesten de vogels zijn vacht schoon pikken. De hazen moesten de doornen uit zijn voeten halen. En de apen moesten ieder dag klimplanten plukken en daar slingers van maken. Deze moesten om
zijn nek gehangen worden want hij dacht dat hij daar nog mooier van werd. Voor de vissen en watervogels was het streng verboden om rimpels in het water te maken want dan kon hij zichzelf niet
goed zien. Ook waren de sappigste planten voor hem. De vitaminen moesten zorgen dat zijn vacht bleef glimmen. Hij werd alsmaar vervelender en lastiger. Na een tijdje hadden de dieren er zo genoeg van dat ze samen een vergadering hielden en een plan verzonnen…

Op een warme dag plukten ze droog gras en verzamelden dat onder een grote hoge boom die dicht bij de rivier stond. Het gras werd goed opgeschud zodat er een lekker zacht bedje ontstond. Het liep tegen het einde van een broeierige, warme dag. Er was onweer op komst. Daar hadden de dieren op gewacht. Jumbo, de olifant, zou goed opletten en luid trompetteren als het zou gaan beginnen. Een paar uur later was het dan eindelijk zover. Jumbo liet van zich horen en trompetterde voor iedereen hoorbaar want in de verte bliksemde en donderde het in de lucht. Ze riepen Hippo en zeiden tegen hem: ‘Omdat je zo’n mooie vacht hebt, hebben wij een fijn en zacht bed voor je gemaakt. Ga maar lekker liggen en rust maar goed uit.’ Hippo voelde zich zeer vereerd en zwaaide uitgebreid met zijn behaarde staart voordat hij ging
liggen. Hij zorgde er wel voor dat zijn vacht goed zichtbaar bleef voor iedereen. De dieren waren allemaal vreselijk opgewonden want het was zo spannend. Zou hun plannetje lukken? Het onweer kwam steeds dichterbij en de lucht werd steeds donkerder. Daar kwam de eerste bliksemschicht. Er gebeurde niets,
nog één, weer gebeurde er niets. De derde keer sloeg de bliksem in en stuurde een vurige slang door de boom en het gras zodat binnen een minuutje alles in brand stond, ook de mooie vacht van Hippo.
Deze rende vreselijk geschrokken naar de rivier en sprong er snel in. De dieren stonden allemaal vol spanning te wachten. Wat zou er gebeuren? Na enige tijd kwam Hippo weer boven. Hij liep rustig, nog steeds heel erg verwaand met zijn staart zwaaiend terug naar de vijver om naar zichzelf te kijken. Hij keek en schrok zo verschrikkelijk want hij zag geen mooi behaard dier, zoals hij verwachtte, maar een groot
kaal beest. De andere dieren moesten vreselijk hard lachen en riepen in koor ‘kale, kale, kale.’ Hippo wist niet hoe hard hij naar de rivier terug moest rennen en sprong er snel weer in. Hij schaamde zich diep. Vanaf die tijd is Hippo in het water gebleven en komt alleen boven om adem te halen. Als het donker is en de meeste dieren slapen, komt hij pas het water uit om te eten.

De verborgen boodschap van Hippo is: opscheppen daar heb je niets aan want andere mensen vinden dat niet leuk en krijgen een hekel aan je. Daardoor wordt je eenzaam en alleen.

Waldu en de kip

Samen met Waldu (vriend en kok) gaan we naar de markt in Key Afar om een kip te kopen. Vanavond slapen we in Konso in een ‘onderkomen’ waar normaal gesproken alleen chauffeurs op doorreis overnachten. Waldu heeft beslist dat het eten dat ze daar serveren niets is voor ons, dus hij kookt vanavond. Eenmaal op de markt worden vele kippen bevoeld en betast totdat we er een vinden die aan Waldu’s eisen voldoet.

De kip kijkt naar mijn idee wat sloom uit zijn ogen. Onderweg naar de auto, gaan haar ogen af en toe helemaal dicht. Ik wijs ernaar en Waldu lacht. De auto staat geparkeerd in de buurt van een hut, een soort cafeetje, waar we wat gaan drinken. Voor de hut staat een oude, roestige ton gevuld met water. De arme kip wordt hier pardoes ingeduwd. Zij schrikt zich rot en natuurlijk gaan haar ogen open. Waldu wijst naar de kip en zegt: “Yellem deukama” (niet moe). Ze mag zelfs even drinken. Als ze weer fris uit de ogen kijkt loopt Waldu met haar naar de achtertuin. Voordat ze zich weer ‘moe’ kan voelen, heeft ze geen kop meer. Het was dus haar afscheidsdronk. Terwijl wij een cola drinken, trekt Waldu het vel van de kip en snijdt haar in stukken. De stukken gaan in een plastic tasje; klaar om gebakken te worden!

Later in Konso heeft Waldu zijn ‘keuken’ opgezet in een of ander gebouwtje. We nemen een kijkje bij hem, wat we achteraf beter niet hadden kunnen doen, want het is een ontzettend smerig hok. We benaderen het positief en proberen de omgeving te vergeten en denken maar aan het ‘lekkers’ wat straks op ons bord ligt.

Vlak voor onze kamerdeur, in de doorloop, zet Waldu een gammel tafeltje en twee wankele stoelen neer, schone borden en bestek en onze dis is klaar. We eten ‘suffe’ kip en spaghetti. Ook hier denken we maar verder niet over na! (fragment uit ‘Dink Nesh’ – Ethiopië, een belevenis)

Heiligenlevens

Van heiligen worden de wonderbaarlijkste daden vermeld in hun legenden. Zo ook van het leven van Tekla Haimanot, een belangrijke heilige in de Kerk van Ethiopië. In elke Ethiopische kerk is een afbeelding van hem te vinden. Hij ligt begraven in de crypte onder de kerk van Debre Libanos, waardoor de plaats een druk bezocht bedevaartsoord is geworden.

Het leven van Tekla Haimanot start als een kopie van het leven van Jezus. Zijn vader heette Jozef en was timmerman, Maria was zijn moeder. Enkele dagen voor zijn geboorte werd hij aangekondigd door een prachtig lichtschijnsel boven zijn ouderlijk huis. Het bleef schijnen totdat hij was geboren. Veertig dagen na zijn geboorte moest hij worden gedoopt. Het is gebruikelijk in Ethiopië dat een jongen na veertig en een meisje na tachtig dagen wordt gedoopt. Toen de priester het kind wilde dopen, raakte hij zo onder de indruk van de natuurlijke schoonheid van het kind dat hij diep verzonken in bewondering het kind uit zijn handen liet vallen. Het zou Tekla Haimanots dood geweest zijn, maar onzichtbare handen hielden hem vast zodat hij net boven de harde vloer bleef zweven.

Vele geloven dat Tekla Haimanot de duivel bekeerde en hem zover kreeg dat hij veertig dagen de rol van een monnik vervulde. Maar later, de duivel zou de duivel niet zijn, probeerde de duivel hem als vergelding in een ravijn te laten vallen. Tekla Haimanot was toen op weg naar het klooster Debre Dabo dat op een steile rots gebouwd is.

Hij werd met een leren koord omhoog gehesen; de duivel knipte het koord door. Onmiddellijk kreeg hij heilige vleugels die zijn val blokkeerden en hem omhoog droegen. DSCN2214-Daarom zie je de heilige in veel kerken met vleugels afgebeeld. Een andere keer, toen hij weer tegen de loodrechte rotswand op moest, verscheen er op zijn gebed een grote slang. Tekla schrok van het monster, maar de slang sprak: “Wees niet bang, ga maar op mijn staart zitten’. En zo werd hij naar boven gedragen.

Volgens de legende  zou Tekla Haimanot uit dankbaarheid zeven jaar zonder onderbreking en staand in een vijver hebben gebeden totdat zijn been er uiteindelijk afviel. Maar dat deerde hem niet; hij ging eenvoudig door met bidden. Er wordt verteld dat het been in Addis Ababa wordt bewaard als wonderdoend relikwie. Het zou meer kracht bezitten dan alle geneesmiddelen van de wereld bij elkaar.

De ezel, de geit en de hond

Er was eens een hond, een ezel en een geit. Ze waren dikke vrienden en wilden samen wel eens een stukje autorijden. De dieren hadden geen auto dus besloten ze om een taxi te nemen. Ze vonden het geweldig. De hond blafte opgewonden, de geit mekkerde, vooral als ze de bocht omgingen, en de ezel balkte van plezier. Aan het eind van de rit stapte de ezel uit en betaalde de taxichauffeur. De hond betaalde ook maar de chauffeur vergat het wisselgeld terug te geven. De geit stapte ook uit maar was nog zo aan het mekkeren dat zij vergat om te betalen.  

Nu weet je waarom in Afrika een hond altijd achter een auto aanrent: hij wil zijn wisselgeld terug!

En waarom een geit altijd angstig wegrent als er een auto aankomt: zij is bang dat zij nog moet betalen.

En waarom een ezel gewoon op de weg blijft staan als een auto voorbij wil: waarom zou hij aan de kant gaan, hij had toch betaald!

 Een verhaaltje uit het door mij geschreven kinderboek: ‘Tadijas?’

Enkele markten van Ethiopië, van links naar rechts, Konso – Turmi – Key Afar – Babile – Adama (Nazareth) – Mekele.