De vrouwen hebben groente gekocht, onze vriend verteld dat het Cherepabladeren zijn. Dat willen wij ook wel eens proeven! Resultaat: goed te eten…smaakt naar (bittere) Spinazie.
De Hamarvrouw rits de bladeren van de steel alvorens het wordt gekookt
Sorghum groeit in Azië, Afrika en Amerika. De zaden kunnen wit, geel, rood of bruin van kleur zijn. De soort behoort tot de grassenfamilie (Poaceae). Het is een belangrijk voedselgewas in Ethiopië.
Sorghum is een eenjarig gewas. De stengel kan vijf tot meer dan dertig mm dik worden. De bladeren lijken op die van maïs maar zijn korter en breder. Ze zijn glad en met een waslaag bedekt. De pluim is gewoonlijk compact bij de graansorghums en meer open bij de voedertypen. Bij sommige typen worden de kafjes bij het dorsen verwijderd, maar bij andere moeten de korrels zoals bij haver worden gepeld. Van de rode Sorghum zijn zelfs de bladeren eetbaar.
Samen op weg om onkruid te verwijderen
De levende ‘vogelverschrikker’
Teff is een unieke graansoort die zijn oorsprong in Ethiopië vindt. Daar wordt het oergraan al meer dan 5.000 jaar verbouwd. Het is een gewas uit het geslacht van de liefdegrassen (Eragrostis) die deel uitmaken van de grassenfamilie (Poaceae).
Het gewas kan 160 cm lang worden. De stengels zijn dun, en de graanvruchtjes zijn bijzonder klein (ongeveer een suikerkorrel), maar elke halm draagt er zo veel, dat de plantjes tegen de oogsttijd krom gaan hangen onder het gewicht.
Teff betekent: verloren. De graankorrel is namelijk zo klein dat je het niet meer terugvindt als het valt. Het minuscule graatje bevat echter wel een hoge voedingswaarde en bestaat uit zeventig tot tachtig procent koolhydraten, twee procent vetstoffen en een proteïnegehalte van tien procent. Daarbij is het rijk aan ijzer.
Nadat de teff is geoogst, wordt het gedorst en als het is gezuiverd van ongerechtigheden wordt het met een vijzel fijngewreven of men gaat naar een maalderij. Doordat de korrels zo klein zijn kunnen ze niet worden gepeld, vandaar dat Teff een volkorenmeel is. Het graantje heeft nog een voordeel: het kan goed worden bewaard omdat het weinig last heeft van insecten.
Teff is belangrijk voor de Ethiopiërs want het maakt een groot deel uit van de dagelijkse voeding.
Koffie heeft een prominente plaats in Ethiopië. Het is een van de belangrijkste exportproducten. Daarnaast is buna niet weg te denken uit het dagelijks leven. Koffie is de nationale drank en staat voor gastvrijheid.
Ethiopië wordt genoemd als het land waar de koffie oorspronkelijk vandaan komt. Er zijn vele legenden en verhalen over de ontdekking van het gewas en het ontstaan van de drank koffie. Meer info te vinden in mijn boek: Ethiopië, Betam konjo!
Over de oorsprong van de naam ‘koffie’ wordt ook nog steeds gespeculeerd. De monniken noemen het kawa, ter herinnering aan een koning die Kavus Kai heette en op een gevleugelde wagen ten hemel is gereden. Het kan ook afgeleid zijn van het Arabische woord kahwah dat in poëtische bewoordingen wijn betekent (echte wijn is voor islamieten verboden) en ook wordt het Turkse woord kahve genoemd. De Ethiopiërs zelf gebruiken het woord buna en is het enige land dat afwijkt in de naam. De Engelse coffee, Italiaanse caffé, Duitse kaffee, Franse café en Nederlandse koffie hebben erg veel gelijkenis met elkaar en met de provincie waar de koffieplant in het wild groeit: de Ethiopische provincie Kaffa.
De enset, ook wel ‘valse banaan’ of ‘boom tegen de honger genoemd’, heeft het uiterlijk van een bananenboom. De boom kan wel negen meter hoog worden maar in tegenstelling tot de bananenboom is de vrucht van de enset niet eetbaar.
Enset wordt gestekt en op een afstand van ongeveer drie meter in de grond geplant. De ruimte tussen de bomen wordt veelal benut door er granen of maïs te planten.
Na ongeveer zeven jaar wordt de boom gekapt. De stam wordt in stukken gehakt en de pulp aanwezig in wortel en stam wordt met een gespleten stok afgeschraapt en daarna samengeknepen. De deegachtige massa wordt verpakt in bladeren van de boom en bewaard om te fermenteren. Het pakketje wordt in een speciaal gegraven gat gelegd en wordt zorgvuldig afgedicht met bladeren en grote stenen. Over het algemeen wordt het gat in de tuin gegraven maar soms, om diefstal te voorkomen, ook in de hut. Na een paar maanden is het klaar.
Het eindproduct, kocho, een zware ietwat zurige massa, wordt gegeten als pap of er worden koeken van gebakken die enorm voedzaam zijn. Het wordt verkocht op de markt of voor eigen consumptie gebruikt. De ‘kocho’ kan lang bewaard worden en is daarom een goede aanvulling in moeilijke tijden.
De enset is een bijzondere nuttige plant/boom, want naast de ‘kocho’, worden de bladeren ook gebruikt o.a. als dakbedekking, voor het verpakken van voedsel, als brandstof en van de vezels worden touwen geweven.
Ethiopië 