Category MEERDERE CATEGORIEËN:

okt 15 2023

Hoe Hippo zijn haar verloor

Verhaaltje uit mijn kinderboek ”Tadijas’

h2

Veel oudere mensen in Ethiopië kunnen niet lezen en schrijven omdat ze nooit naar school zijn geweest. Maar ze kunnen goed verhalen vertellen. Vaak zijn het verhalen die zij weer hebben gehoord van hun vader of moeder. Het is niet zo dat er verhaaltjes worden verteld voor het slapen gaan, zoals wij kennen.
Maar meestal worden ze verteld in een grote groep.
Ethiopiërs die kunnen lezen, doen dit erg graag en lezen deze verhalen in de boeken. De meeste verhalen gaan over dieren. En dikwijls zit er een verborgen‘ boodschap’ in het verhaal. Zo ook in het verhaal van Hippo, het nijlpaard.

Eens, heel lang geleden, had Hippo nog prachtig haar. Een dikke, zachte, donkerbruine vacht. Hij was daar bijzonder trots op. Iedere dag liep hij door het bos en langs de rivier. Hij zwaaide dan uitbundig en aanstellerig met zijn dikke behaarde staart. Tegen de andere dieren riep hij: ‘ Ben ik niet verschrikkelijk mooi? Jullie hebben vast nog nooit zo’n prachtige vacht gezien.’ De meeste dieren vonden hem een vervelende opschepper. Sommige apen, die vrolijk van de één in de andere boom sprongen,
wilden hem nog wel eens voor de gek houden. Ze riepen dan terug: ‘Hippo wat heb je toch een mooie donkerbruine vacht en wat zijn jouw haren zacht.’ ‘Slijmerds’, riepen de andere dieren dan. Het duurde niet lang of Hippo werd ontzettend ijdel. Hij bleef de hele dag in de buurt van de bosvijver zodat hij ieder moment naar zijn spiegelbeeld in de vijver kon kijken. Hij was dan zo ontzettend tevreden met wat hij zag. Door zijn verwaandheid en zijn opschepperij werd hij steeds vervelender. Hij ging de baas spelen en vond dat alle dieren hem moesten helpen om zijn vacht zo mooi mogelijk te houden. Ze kregen allemaal een taak. Zo moesten de vogels zijn vacht schoon pikken. De hazen moesten de doornen uit zijn voeten halen. En de apen moesten ieder dag klimplanten plukken en daar slingers van maken. Deze moesten om
zijn nek gehangen worden want hij dacht dat hij daar nog mooier van werd. Voor de vissen en watervogels was het streng verboden om rimpels in het water te maken want dan kon hij zichzelf niet
goed zien. Ook waren de sappigste planten voor hem. De vitaminen moesten zorgen dat zijn vacht bleef glimmen. Hij werd alsmaar vervelender en lastiger. Na een tijdje hadden de dieren er zo genoeg van dat ze samen een vergadering hielden en een plan verzonnen…

Op een warme dag plukten ze droog gras en verzamelden dat onder een grote hoge boom die dicht bij de rivier stond. Het gras werd goed opgeschud zodat er een lekker zacht bedje ontstond. Het liep tegen het einde van een broeierige, warme dag. Er was onweer op komst. Daar hadden de dieren op gewacht. Jumbo, de olifant, zou goed opletten en luid trompetteren als het zou gaan beginnen. Een paar uur later was het dan eindelijk zover. Jumbo liet van zich horen en trompetterde voor iedereen hoorbaar want in de verte bliksemde en donderde het in de lucht. Ze riepen Hippo en zeiden tegen hem: ‘Omdat je zo’n mooie vacht hebt, hebben wij een fijn en zacht bed voor je gemaakt. Ga maar lekker liggen en rust maar goed uit.’ Hippo voelde zich zeer vereerd en zwaaide uitgebreid met zijn behaarde staart voordat hij ging
liggen. Hij zorgde er wel voor dat zijn vacht goed zichtbaar bleef voor iedereen. De dieren waren allemaal vreselijk opgewonden want het was zo spannend. Zou hun plannetje lukken? Het onweer kwam steeds dichterbij en de lucht werd steeds donkerder. Daar kwam de eerste bliksemschicht. Er gebeurde niets,
nog één, weer gebeurde er niets. De derde keer sloeg de bliksem in en stuurde een vurige slang door de boom en het gras zodat binnen een minuutje alles in brand stond, ook de mooie vacht van Hippo.
Deze rende vreselijk geschrokken naar de rivier en sprong er snel in. De dieren stonden allemaal vol spanning te wachten. Wat zou er gebeuren? Na enige tijd kwam Hippo weer boven. Hij liep rustig, nog steeds heel erg verwaand met zijn staart zwaaiend terug naar de vijver om naar zichzelf te kijken. Hij keek en schrok zo verschrikkelijk want hij zag geen mooi behaard dier, zoals hij verwachtte, maar een groot
kaal beest. De andere dieren moesten vreselijk hard lachen en riepen in koor ‘kale, kale, kale.’ Hippo wist niet hoe hard hij naar de rivier terug moest rennen en sprong er snel weer in. Hij schaamde zich diep. Vanaf die tijd is Hippo in het water gebleven en komt alleen boven om adem te halen. Als het donker is en de meeste dieren slapen, komt hij pas het water uit om te eten.

De verborgen boodschap van Hippo is: opscheppen daar heb je niets aan want andere mensen vinden dat niet leuk en krijgen een hekel aan je. Daardoor wordt je eenzaam en alleen.

aug 26 2023

Oude Kerk-kronen

Op het terrein van de Maryam Tsyon Kathedraal, waar ook de kapel staat waar de Ark des Verbonds wordt bewaard, laat een priester ons kostbare oude voorwerpen zien, waaronder deze oude kronen. Tijdens belangrijke kerkelijke ceremoniën is het hoofd van de priesters bedekt met een kroon. Deze oude kostbaarheden zijn meestal geschonken door belangrijke personen, zoals koningen en prinsen. Het was gebruikelijk om na de dood een kroon te schenken aan de kerk waarmee zij verbonden waren. De kronen verschillen onderling van vorm en materiaal. Een en ander was afhankelijk van het vermogen van de schenker. Het is de bedoeling dat deze oude kronen naar een museum zouden gaan…hopelijk is dit gebeurd!

aug 26 2023

Belevenissen

Waldu en de kip

Samen met Waldu (vriend en kok) gaan we naar de markt in Key Afar om een kip te kopen. Vanavond slapen we in Konso in een ‘onderkomen’ waar normaal gesproken alleen chauffeurs op doorreis overnachten. Waldu heeft beslist dat het eten dat ze daar serveren niets is voor ons, dus hij kookt vanavond. Eenmaal op de markt worden vele kippen bevoeld en betast totdat we er een vinden die aan Waldu’s eisen voldoet.

De kip kijkt naar mijn idee wat sloom uit zijn ogen. Onderweg naar de auto, gaan haar ogen af en toe helemaal dicht. Ik wijs ernaar en Waldu lacht. De auto staat geparkeerd in de buurt van een hut, een soort cafeetje, waar we wat gaan drinken. Voor de hut staat een oude, roestige ton gevuld met water. De arme kip wordt hier pardoes ingeduwd. Zij schrikt zich rot en natuurlijk gaan haar ogen open. Waldu wijst naar de kip en zegt: “Yellem deukama” (niet moe). Ze mag zelfs even drinken. Als ze weer fris uit de ogen kijkt loopt Waldu met haar naar de achtertuin. Voordat ze zich weer ‘moe’ kan voelen, heeft ze geen kop meer. Het was dus haar afscheidsdronk. Terwijl wij een cola drinken, trekt Waldu het vel van de kip en snijdt haar in stukken. De stukken gaan in een plastic tasje; klaar om gebakken te worden!

Later in Konso heeft Waldu zijn ‘keuken’ opgezet in een of ander gebouwtje. We nemen een kijkje bij hem, wat we achteraf beter niet hadden kunnen doen, want het is een ontzettend smerig hok. We benaderen het positief en proberen de omgeving te vergeten en denken maar aan het ‘lekkers’ wat straks op ons bord ligt.

Vlak voor onze kamerdeur, in de doorloop, zet Waldu een gammel tafeltje en twee wankele stoelen neer, schone borden en bestek en onze dis is klaar. We eten ‘suffe’ kip en spaghetti. Ook hier denken we maar verder niet over na! (fragment uit ‘Dink Nesh’ – Ethiopië, een belevenis)

aug 17 2023

Amhaars, de officiële taal

 

De officiële taal van Ethiopië is Amhaars. Het is een Semitische taal met elementen uit de inheemse Afrikaanse talen. Naast het Amhaars worden er ruim 80 inheemse talen gesproken.

Ethiopiërs stellen het zeer op prijs als de faranji (buitenlander) moeite doet om enkele woordjes Amhaars te spreken. Al is het maar een groet of een bedankje. Overigens zijn er steeds meer jongeren die Engels spreken.

Het schrift, het Ge’ez, is uniek, en is afgeleid van het Himyaritische schrift en het kent 33 grondvormen die gecombineerd met aanduidingen voor klinkers uiteindelijk meer dan 200 verschillende schrifttekens opleveren.

De taal is bijzonder geschikt voor woordspelingen. De betekenis van een woord hangt vaak af van een medeklinker of klinker. Als er een klank wordt veranderd, verandert gelijk ook de betekenis en de zin van het woord. De Amharen noemen deze woordspelingen semenna worq of de was-en-goud traditie. Het verwijst naar de verloren wasmethode voor het maken van gouden juwelen. Wanneer de was, de letterlijke betekenis van het woord, wordt verwijderd blijft het goud, de harde waarheid, over. Ethiopiërs gebruiken deze woordspelingen om in moeilijke situaties, zonder grof of beledigend te zijn, de waarheid te zeggen.

Ook wordt er veel gebruik gemaakt van spreekwoorden. Zo wordt gezegd: ’Spreken zonder spreekwoorden is als een gerecht zonder kruiden.’

aug 16 2023

Ethiopië – Betam konjo & Ethiopië – ongekend anders!

Ethiopië – Betam konjo: Een compleet boek met een interessant reisverhaal, uitgediepte thema’s, achterliggende geschiedenis en legenden, beschrijvingen van volkeren, weetjes, praktische informatie en tips.
Ethiopië, ongekend anders; Is een boek voor lezers en reizigers die meer willen weten over het land Ethiopië. De schrijfster neemt u mee naar bijzondere plekken en interessante bevolkingsgroepen. Samen met haar man, tevens verdienstelijk fotograaf, en hun gezamenlijke Ethiopische vriend die de terreinwagen bestuurt, reist zij door het land. Maak kennis met tradities, volksverhalen, legenden en spreekwoorden. 
aug 14 2023

Fotograferen

g1

In het plaatsje Gidole werden wij verrast… wij werden op de foto gezet!  Iedereen lachen, zeker toen Lou zijn hand ophield en zei: ”Vijf Birr”.

Voordat je mensen fotografeert behoor je toestemming te vragen. Draai de rollen maar eens om: hoe zou jij het vinden als iemand, een vreemde, zomaar een foto van je neemt?

Zeker in het zuiden van Ethiopië verwachten mensen geld als je een foto neemt. Onderhandel in zulke gevallen vooraf vriendelijk over de prijs. Meestal verwacht men een vergoeding van twee tot vijf Birr. Als je niet wilt betalen neem dan ook geen foto. Wie stiekem fotografeert kan zich problemen op de hals halen. Ook op religieuze plekken, zoals in een kerk of moskee, is het raadzaam om toestemming te vragen. Bij  bezienswaardigheden moet er voor video-opname vaak extra worden betaald. Het is streng verboden vliegvelden, stuwdammen, militaire objecten en andere strategische locaties te fotograferen.

aug 12 2023

Kalender en tijdaanduiding

 

Ethiopië gebruikt de Juliaanse kalender. Deze verdeelt het jaar in twaalf maanden van dertig dagen en één maand van vijf of zes dagen. De jaartelling van de Juliaanse kalender loopt zeven tot acht jaar achter op de Gregoriaanse kalender, die wij gebruiken. Op 10 of 11 september wordt nieuwjaar gevierd.

Op het platteland in Ethiopië begint de dag om zes uur in de ochtend; de officiële tijd loopt zes uur achter bij de onze. De dag wordt verdeeld in twee keer twaalf uur, te beginnen bij zonsopgang. Om 7.00 uur onze tijd is het één uur in de ochtend op de Ethiopische klok. ’s Avonds om 19.00 uur begint de avond-nachttelling opnieuw met één uur.

Dit alles is voor ons, westerlingen, nogal eens verwarrend. heb je een afspraak met een Ethiopiër, vraag dan, om misverstanden te voorkomen, welke tijd hij of zij bedoelt; de Europese of lokale.

Het tijdsverschil met Nederland bedraagt in de zomer een uur en in de winter twee uur.