Handig om te weten

Omgangsvormen tijdens de maaltijd

1Elke maaltijd behoort te beginnen met het wassen van de handen. Er wordt namelijk geen bestek gebruikt.

De basis van iedere maaltijd is injerra, een grote, ietwat zurige, grauwkleurige pannenkoek. Deze wordt gemaakt van teff, een kleine graansoort die in Ethiopië wordt verbouwd. Over de pannenkoek worden hoopjes wot verspreid. Dat is een stevige, pittige saus van groenten, vlees, kip of vis. Het vlees kan rauw zijn want daar houden Ethiopiërs van. Wot is (erg) pittig gekruid met berbere, een mengsel van rode pepertjes, fenegriek, knoflook, koriander, gember, kardemom en andere kruiden. Als je in een restaurant(je) eet kun je vragen naar alich,a, een milde saus zonder pittige kruiden

Traditioneel wordt een grote, platte schaal met de injerra op een masob gezet, een gekleurde rieten mand metMasob, verhoogde voet. De wot wordt in ‘bergjes’ op de injerra gedeponeerd, vaak vergezeld door geiten- of schapenkaas. Het gezelschap zit rond de masob en met de rechterhand scheurt met een stukje injerra af en pakt daarmee de wot op. Daarna gaat het als een soort pakketje in de mond. De oudste persoon krijgt altijd de gelegenheid om als eerste te beginnen. Ieder eet aan de kant van het bord waar men zit. Alleen de rechterhand wordt gebruikt, de linkerhand gebruikt de Ethiopiër bij sanitaire doeleinden. Vingers aflikken, te grote happen nemen en de haren aanraken tijdens het eten wordt als onbeschaafd ervaren.

Als een van de mede-eters je aardig vindt, heb je kans dat je een gursha krijgt aangeboden. Degene die je dit aanbiedt stopt een kant-en-klaar hapje in je mond. Meestal blijft het niet bij één hapje. Het is erg onbeleefd als je de gursha weigert.

Handig om te weten

Fotograferen

f

In het plaatsje Gidole werden wij verrast… wij werden op de foto gezet!  Iedereen lachen, zeker toen Lou zijn hand ophield en zei: ”Vijf Birr”.

Voordat je mensen fotografeert behoor je toestemming te vragen. Draai de rollen maar eens om: hoe zou jij het vinden als iemand, een vreemde, zomaar een foto van je neemt?

Zeker in het zuiden van Ethiopië verwachten mensen geld als je een foto neemt. Onderhandel in zulke gevallen vooraf vriendelijk over de prijs. Meestal verwacht men een vergoeding van een tot vijf Birr. Als je niet wilt betalen neem dan ook geen foto. Wie stiekem fotografeert kan zich problemen op de hals halen. Ook op religieuze plekken, zoals in een kerk of moskee, is het raadzaam om toestemming te vragen. Bij  bezienswaardigheden moet er voor video-opname vaak extra worden betaald. Het is streng verboden om vliegvelden of andere strategische locaties zoals bruggen, stuwdammen, militaire locaties enz. te fotograferen.

Handig om te weten

Familienamen

ethennisch

Familienamen zoals wij kennen (Jansen, Klomp enz) komen niet voor in Ethiopië. De voornaam van het kind wordt gecombineerd met de voornaam van de vader. Bijvoorbeeld: Ethennisch Asafa; Ethennisch is de eigen naam en Asafa de roepnaam van haar vader. Vrouwen nemen de naam van de echtgenoot niet over.

De namen hebben veelal een betekenis zoals bijvoorbeeld: Kebede – zware, Fikir – liefde, Alem – wereld, Desta – vrolijkheid. Ook worden er christelijke- en moslimnamen gebruikt zoals: Dawit, Yohannes, Ali en Omar.

Ethennisch werkte en woonde vroeger (1967/1970) bij ons in Metahara

Handig om te weten

Vervoer (bijgewerkt 2021)

Ethiopië is een bergachtig en uitgestrekt land. Vliegen gaat een stuk vlotter dan over land reizen en is redelijk goedkoop. Ethiopian Airlines verzorgt vluchten vanuit de hoofdstad naar alle grote steden van het land. Als je met Ethiopian Airlines het land binnenkomt en je ticket/boardingpas bewaart, krijg je korting op binnenlandse vluchten.

De nieuwe treinverbinding Addis Ababa-Djibouti vervoert sinds kort ook passagiers, in het begin alleen vracht.

Er zijn lange afstand bussen, deze vertrekken zeer vroeg in de ochtend. Wordt om een of andere reden de eindbestemming voor zonsondergang niet bereikt dan wordt er een nachtelijke stop ingelast. Bij zonsopgang wordt de reis voortgezet. Veel plaatsen, zeker in het zuiden zijn moeilijk met openbaar vervoer te bereiken. In de regentijd zijn veel wegen onbegaanbaar.

De beste manier om Ethiopië te verkennen is per huurauto met chauffeur. Zelf reizen is geen optie. Het verkeer is erg chaotisch, voetgangers en vee lopen midden op de weg, het rijgedrag van de medeweggebruikers is dikwijls onvoorspelbaar en de wegenkaarten bevatten beperkte informatie. De chauffeur spreekt de taal en kan moeilijke situaties oplossen, weet waar brandstof te krijgen is en hij brengt je de op de mooiste plekken.

Addis Ababa heeft een sneltram, blauwe en gele taxi’s, lijnbussen en minibusjes. De gele taxi’s hebben een meter, blauwe taxi’s niet. Spreek in dat geval vooraf een prijs af met de chauffeur. Er zijn een aantal snelbuslijnen met beperkte stops. Minibusjes hanteren standaard tarief, stoppen op veel plaatsen en er is altijd plaats, al is het op de schoot van een medereiziger.

Communicatie

(Bijgewerkt 6-8-2017)

Het telefoonverkeer werkt redelijk. Vanuit de luxe hotels in de steden kun je meestal rechtstreeks bellen naar het buitenland. In de meer afgelegen gebieden moet je via een operator internationale gesprekken voeren. Het binnenlandse netwerk is regelmatig overbezet. De mogelijkheden van mobiel bellen zijn beperkt. Neem contact op met je provider om te informeren naar de mogelijkheden en de kosten. 

In de steden zijn internetcafés, maar door veelvuldige stroomuitval en andere storingen niet optimaal te gebruiken.

In de luxe hotels is veelal wifi aanwezig, maar de verbinding is over het algemeen traag. 

In Ethiopië staan radio, televisie, kranten en tijdschriften onder toezicht van de Ethiopische regering. Regelmatig wordt de sociale media…Facebook, Instagram, Twitter kritische websites enz. geblokkeerd. 

Handig om te weten

Geld (bijgewerkt 1920)

De Ethiopische munteenheid Birr, is verdeeld in 100 cent. Er zijn bankbiljetten van 5, 10, 50 en 100 Birr en munten van , 5, 10, 25 en 50 cent en van 1 birr . Kijk voor de actuele koers op: https://www.wisselkoersen.nl 

Neem voldoende cash in US dollars en/of euro’s mee. 

Contante euro’s en US dollars kunnen gewisseld worden op het vliegveld, bij banken en bij de meeste toeristenhotels. In veel steden zijn geldautomaten, bij filialen van Dashen Bank en Commercial Bank of Ethiopia, waar je zowel met VISA- als Mastercard creditcard kunt pinnen.

Neem in Addis voor vertrek naar het binnenland voldoende klein geld (birr’) mee. Handig voor lokale gidsen, fooien, en het nemen van foto’s. 

Handig om te weten

Amhaars, de officiële taal (bijgewerkt 1921)

De officiële taal van Ethiopië is Amhaars. Het is een Semitische taal met elementen uit de inheemse Afrikaanse talen. Ze heeft klanken die voor ons onbekend zijn en soms moeilijk uit te spreken. Naast het Amhaars worden er ruim 80 inheemse talen gesproken.

Het schrift is uniek, het is afgeleid van het Himyaritische schrift en het kent 33 grondvormen die gecombineerd met aanduidingen voor klinkers uiteindelijk meer dan 200 verschillende schrifttekens opleveren.

De taal is bijzonder geschikt voor woordspelingen. De betekenis van een woord hangt vaak af van een medeklinker of klinker. Als er een klank wordt veranderd, verandert gelijk ook de betekenis en de zin van het woord. De Amharen noemen deze woordspelingen semenna worq of de was-en-goud traditie. Het verwijst naar de verloren wasmethode voor het maken van gouden juwelen. Wanneer de was, de letterlijke betekenis van het woord, wordt verwijderd blijft het goud, de harde waarheid, over. Ethiopiërs gebruiken deze woordspelingen om in moeilijke situaties, zonder grof of beledigend te zijn, de waarheid te zeggen.

Ethiopiërs stellen het zeer op prijs als de faranji (buitenlander, vreemdeling) moeite doet om enkele woordjes Amhaars te spreken. Al is het maar een groet of een bedankje. Overigens zijn er steeds meer jongeren die Engels spreken.